In een open brief nodigen NAV-voorzitter Hanny van Beek-van Geel en Keimpe van der Heide (voorzitter Werkgroep Consumptieaardappelen) de directeuren van McCain en Aviko Potato en de VAVI voor een gesprek over contractvoorwaarden en aardappelprijzen.

In het Agrarisch Dagblad van woensdag 17 september stellen Dick Zelhorst van Aviko Potato als Han van den Hoek van McCain, dat de NAV de industrie ziet als vijand. Zo kijkt de NAV er zelf niet tegen aan.

De vakbond stelt vast dat de industrie een veel sterkere positie in de keten heeft dan de telers. Dat is niet de schuld van de industrie, de telers hebben dit zo ver laten komen en houden zelf deze situatie in stand door allemaal individueel met hun afnemers te (onder)handelen. Het uitgangspunt van de NAV is dat de aardappelteelt rendabel moet zijn. Telers moeten een opbrengstprijs kunnen realiseren die alle kosten dekt plus een ondernemersmarge. Tot dusver heeft de industrie met succes voluit ingezet op de laagste prijs, zo stelt Ecorys in het rapport ‘Potato supply management’. Ook in de rapporten van ABN-Amro en van het LEI wordt de conclusie getrokken dat de positie van telers en het rendement van telers in de hele keten niet goed is.
 
Ieder z’n vak
De problemen die de industrie heeft om rendement te behalen bij hun afnemers is niet de zorg en het risico van de telers. De aardappeltelers hebben hun vakmanschap nodig om aardappelen van een prima kwaliteit in de schuur te krijgen, dat is hun kwaliteit. Daarnaast moeten ze de aardappelen zo goed mogelijk vermarkten. Daar houdt de zorg en inspanning van de teler toch echt op. Het is aan de vakmensen bij de industrie om een goed aardappelproduct te realiseren en om dat zo goed mogelijk te vermarkten. Dat hoort niet op het bordje van de telers thuis.
Zowel de telers als de verwerkende industrieën moeten hun zaken in hun vakgebied zo goed mogelijk voor elkaar hebben. Dat ze een aantal dingen afstemmen en daar afspraken over maken, is niet meer dan normaal. Maar onder het mom van samenwerking het margerisico van de industrie uiteindelijk terugrekenen naar de teler is een verkeerde gedachtegang.
 
Sterke telersclub
‘Wij stellen dat telers om tot kostendekkende opbrengstprijzen plus marge te komen, hun krachten moeten bundelen. Samenwerking in de keten begint bij een sterke telersorganisatie’, schrijft de NAV.  Want alleen op die manier kunnen telers een gelijkwaardige positie bereiken t.o.v. de andere schakels in de keten. De NAV pleit dus niet voor krachtenbundeling om samen op te trekken tegen de ‘vijand’, maar juist om vanuit een krachtige telersorganisatie met de afnemers een rendabele aardappelteelt te realiseren. De industrie zou prima kunnen helpen in dit streven door inzicht te verschaffen in de gewenste hoeveelheid aardappelen en de gewenste kwaliteit. De juiste informatie kan leiden tot het telen van de juiste hoeveelheid aardappelen van de gewenste kwaliteit in Noordwest Europa. Dat is een vorm van samenwerking waar telers en de industrie wat aan hebben.
In de samenwerking tussen telers en industrie loopt Noordwest Europa achter op die in de VS en Canada, op Engeland en op Australië/Tasmanië. Daar hebben telers hun krachten gebundeld. En met resultaat: het aanbod is beter afgestemd op de vraag en de opbrengstprijzen zijn hoger. Hoog tijd dus voor krachtenbundeling van telers in Noordwest Europa. Dat is geen vijandigheid, maar het inhalen van een achterstand, waarbij zowel de aardappelindustrie als de telers te winnen hebben.
 
Blij en verrast
De NAV is verheugd en ook enigszins verrast om te zien dat beide heren graag willen samenwerken met de NAV. Verrast omdat de NAV op 9 januari 2008 de Vereniging voor aardappelverwerkende Industrie (VAVI), waarin zowel McCain als Aviko participeert, heeft uitgenodigd voor een gesprek over de contractvoorwaarden en de prijzen. Op 14 maart 2008 ontving de NAV de mededeling dat in VAVI-verband was besloten niet met de vakbond in gesprek te gaan. Een soortgelijk verzoek van VTA is eveneens afgewezen. ‘Wij begrijpen nu uit de uitspraken in het Agrarisch Dagblad dat de tijden zijn veranderd. Daar zijn we blij mee en we nodigen u en de VAVI daarom nogmaals van harte uit voor een goed gesprek over kostendekkende opbrengstprijzen plus ondernemersmarge en de contractvoorwaarden op vrijdag 31 oktober om 10.00 uur op neutraal terrein in de omgeving van Utrecht,’ schrijft de vakbond. ‘ Zodra we de bevestiging krijgen dat u ingaat op de uitnodiging voor het gesprek, zullen we de zaal, de koffie en de cake regelen,’ besluit de NAV.

NAV, 3 oktober 2008