De desastreus lage prijzen van consumptieaardappel maken duidelijk dat het aanbod te groot is ten opzichte van de vraag. Dat stelt de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) na analyse van de aardappelmarkt in Noordwest Europa. Hoewel de vraag slechts 20-21 miljoen ton groot is, ligt het aanbod dit jaar op 23 miljoen ton. De markt kan het aanbod niet aan, met als gevolg dat de aardappelprijs volledig is ingestort.

Volgens NAV-bestuurslid Keimpe van der Heide tonen cijfers over de periode vanaf 1995 aan dat het aanbod in Noordwest Europa fluctueert tussen 20 en 24 miljoen. Slechts in jaren met een productie van 20-21 miljoen ton (1998, 2003, 2005 en 2006) is een voor telers enigszins aanvaardbare opbrengstprijs gerealiseerd. ‘Gezien de steeds efficiëntere benutting van aardappelen door de aardappelverwerkende industrie en het feit dat de consumptie van aardappelen en aardappelproducten vrij constant is, kunnen de telers in Noordwest Europa volstaan met een aanbod van 20-21 miljoen. Alles wat meer wordt geproduceerd, verziekt de prijs en frustreert een economisch en maatschappelijk duurzame aardappelteelt in Nederland, België, Frankrijk, Duitsland en Engeland.’

Uitgaande van een gemiddelde opbrengst in de vijf landen in de oogstjaren 2004 tot en met 2008 van 46,3 ton per hectare, kunnen telers volstaan met een areaal tussen 432.000 en 456.000 hectare om aan de vraag te voldoen. Ten opzichte van de 491.000 ha in 2008 komt dit neer op een areaalkrimp van ongeveer 10%. Van der Heide geeft telers het dringende advies nog eens goed na te denken over vraag en aanbod in relatie tot de prijs. ‘De gegevens uit het verleden tonen aan dat bij een aanbod afgestemd op de vraag, de aardappelprijs zomaar drie tot vijf eurocenten per kilo hoger is dan bij een overaanbod. Bovendien blijkt dat bij een aanbod op maat, telers ook in staat zijn een opbrengstprijs te realiseren die in redelijke verhouding staat tot de kostprijs.’

Angst voor een aardappeltekort hoeft er niet te zijn omdat tegenvallende oogsten in het ene gebied worden gecompenseerd met goede oogsten elders. ‘Dat zien we niet alleen dit jaar, maar het blijkt ook uit de gegevens die de NAV heeft verzameld. De laatste vijf jaar schommelde de gemiddelde oogst in Noordwest Europa tussen 43,2 en 49,1 ton per hectare, met een gemiddelde van 46,3 ton. Bij een areaalkrimp van 10% komt in topjaar het aardappelaanbod uit op 21,7 miljoen ton en in een slecht oogstjaar op 19,1 miljoen ton.’ Van der Heide wijst erop dat de aardappelverwerkende industrie mogelijkheden heeft een eventueel licht tekort op te vangen door in te teren op de voorraden en de voorraden aan te vullen in een jaar met een iets groter aanbod dan de vraag.
Wat betreft het benutten van het vrijkomende areaal denkt de NAV niet aan rooigewassen, maar aan gewassen die de grond verbeteren en aan ‘rustgewassen’. ‘Granen en lupinen zouden ons kunnen helpen de grond in betere conditie te brengen’, verduidelijkt de vakbondsman.

NAV, 3 december 2008