Voedselsoevereiniteit in de vorm van een gereguleerde landbouw op regionaal niveau kan een belangrijke bijdrage leveren aan het behoud van voedselzekerheid, leefbaar platteland en verbetering van het klimaat.
Deze argumenten zal boerenorganisatie Via Campesina samen met andere organisaties inbrengen op de klimaattop in Kopenhagen. NAV-ers Klaas Hoekstra en Joop de Koeijer deden mee aan de voorbereiding van de klimaattop. Het opslaan van organische stof in de grond lijkt een oplossing voor de klimaatverandering en de voedselcrises.

In de vierde week van september vond op Menorca een leerzaam seminar plaats over de invloed van klimaatverandering op de wereldwijde landbouw. Dit ter voorbereiding op de klimaattop in december te Kopenhagen. Het geheel was georganiseerd door Via Campesina, een organisatie die vele miljoenen boeren in de wereld vertegenwoordigt en waar de NAV sinds twee jaar lid van is. Langere perioden van droogte en hitte afgewisseld met perioden van hevige regenval zijn de kenmerkende verschijnselen van klimaatverandering in de laatste decennia.

Enorme gevolgen
In de uiteenzetting over de klimaatverandering viel op dat de wereld niet veel tijd meer heeft om het al ingezette proces om te buigen naar stabilisatie. Duidelijk werd dat de handel in CO2-rechten tot nu toe niets anders inhoudt dan het afkopen van inspanningsverplichtingen bij het terugdringen van CO2 door het rijke westen. De landbouw zal in de komende onderhandelingen sterker betrokken worden bij deze CO2-handel met als risico dat grote kapitaalkrachtige ondernemingen een nog veel grotere claim gaan leggen op grote gebieden in Zuid- en Midden-Amerika, Afrika en Zuidoost Azië. Als voorbeeld kan dienen Chinese bedrijven die grote oppervlakten landbouwgrond opkopen in Afrika en Madagaskar. Dit zal voor miljoenen kleine boeren enorme gevolgen hebben voor hun huidige bestaan en ze zullen veroordeeld worden naar de sloppenwijken in de toch al overvolle steden.

Balans herstellen
Volgens Camila Montecinos van het onderzoeksinstituut GRAIN levert vooral de huidige geïndustrialiseerde manier van landbouw een zeer belangrijke bijdrage (tot wel 50%) aan de klimaatverandering. Een van de belangrijkste oorzaken is volgens haar naast de intensieve manier van veehouderij (methaan) en kunstmestgebruik (lachgas), het verdwijnen van veel organische stof uit de grond. De vele houtkap en het scheuren van organisch rijke gronden en de afvoer van organische stof naar andere delen van de wereld, zorgt er voor dat gronden steeds minder vruchtbaar worden en de uitstoot van broeikasgassen toeneemt. Door de uitputting zal ook de productiviteit van de landbouw in de toekomst ernstig in gevaar komen. Dit proces is volgens Camila Montecinos te keren door de organische stofbalans in de grond te herstellen. Dit door meer toe te voeren dan af te voeren en te stoppen met het ontginnen van organisch rijke bodems, zoals bossen. Hierbij zou het proces van het verslepen van grote hoeveelheden agrarische producten over de hele wereld stopgezet moeten worden en regionale kringlopen gestimuleerd. Als de bodems over de hele wereld zo bebouwd zouden worden dat er ieder jaar 1,5 tot 5 ton organische stof netto toegevoegd wordt aan de bodem, dan kan de landbouw in plaats van veroorzaker van de opwarming van de aarde een netto bijdrager worden in het afkoelen van de planeet. In 50 jaar zou een reductie van de huidige toename van CO2 met 30 tot 60% kunnen plaatsvinden. De uitdaging voor de landbouw is dus: streven naar meer organische stof en de bijdrage leveren aan het afkoelen van de aarde.

Conclusie
De conclusie van Via Campesina is dat een geliberaliseerde landbouw een grote bedreiging vormt voor het klimaat en het voortbestaan van veel gezinsbedrijven vooral in ontwikkelingslanden. Voedselsoevereiniteit in de vorm van een gereguleerde landbouw op regionaal niveau kan een belangrijke bijdrage leveren aan het behoud van voedselzekerheid, leefbaar platteland en verbetering van het klimaat.  Via Campesina en haar aanhang bestaande uit miljoenen boeren in Europa en elders in de wereld en de NAV zijn het wat dit betreft eens. Het sterkt de NAV in de gedachte dat marktbescherming, duurzame landbouw en aanvaardbare prijzen voor consument en producent wereldwijd leeft.

NAV, 6 oktober 2009