Europees landbouwcommissaris en de EU-landbouwraad zijn de weg kwijt. Ze strooien met doekjes voor het bloeden naar melkveehouders die de lage melkprijzen meer dan beu zijn, waarbij de Landbouwraad eigenlijk erkent dat een geheel vrije markt bij de basislandbouwproducten niet werkt!
Dat zegt Teun de Jong, voorzitter van de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV). Tot nu toe geen doekjes voor noodlijdende akkerbouwers. ‘Dat is meten met twee maten’, vindt de akkerbouwvoorman. Overigens wenst de NAV geen doekjes voor het bloeden maar faire graanprijzen door het beter managen van het graanaanbod, plantaardige eiwitten terug te brengen op Europese akkers en variabel bijmengen van bio-ethanol uit graan.

Voorlopig geen exportrestituties voor graan en geen verruiming van de interventies voor maïs, zo besloot de Europese landbouwraad deze week op voorspraak van EU-landbouwcommissaris Fischer Boel. Op extra steun was aangedrongen door Oostenrijk, Finland, Hongarije, Roemenië, Slowakije en Tsjechië. Tegelijkertijd gaf de landbouwraad melkveehouders wel doekjes voor het bloeden. Na eerder tot interventie, exportrestituties en verruiming van de schoolmelkregeling te hebben besloten, toverde Fischer Boel medio oktober € 280 miljoen extra steun uit de hoge hoed. De EU-landbouwraad moest wel, om boze veehouders van de straat te krijgen. ‘De doekjes zijn melkveehouders gegund maar ze lossen de oorzaak van de problemen, de onbalans tussen vraag en aanbod, natuurlijk niet op’, stelt De Jong.

‘Veehouders steunen en akkerbouwers in de kou laten staan, dat is meten met twee maten. De akkerbouw in Europa heeft al jaren last van de rigide liberaliseringskoers van de EU. De graanprijs ligt, ondanks een korte opleving in 2008, structureel ver onder de kostprijs. Terwijl de integrale kostprijs (inclusief vergoeding voor arbeid- en kapitaalinbreng van de ondernemer) van tarwe ver boven de 20 cent ligt ligt, is de opbrengstprijs slechts 10 eurocent. Dat is voor akkerbouwers niet vol te houden. Ook bij graan is de onbalans tussen vraag en aanbod de oorzaak van de ellende. Er is fundamenteel wat mis met het EU-akkerbouwbeleid ten koste van akkerbouwgezinnen. Dat kan en mag zo niet doorgaan’, betoogt de NAV-voorzitter.

Volgens De Jong zit de akkerbouw te springen om een beter EU-beleid zodat boeren weer een faire prijs voor de producten kunnen maken op de markt. Ingrediënten van een perspectiefbiedend EU-beleid zijn volgens de NAV:

– het aanleggen van strategische graanvoorraden (bijvoorbeeld de behoefte voor 100 dagen) waarmee de gevolgen van misoogsten in de EU en andere delen van de wereld opgevangen kunnen worden;

– het invoerbeleid voor plantaardig eiwit in overeenstemming brengen met dat voor granen. Terwijl voor granen invoerheffingen gelden om de Europese markt enigszins te beschermen, stroomt plantaardig eiwit momenteel de EU vrijwel ongehinderd binnen. Meer plantaardig eiwit van Europese akkers, heeft een positief effect op het evenwicht tussen vraag en aanbod van graan. Bovendien is de eiwitteelt in Europa gewenst uit het oogpunt van duurzaamheid. Bovendien kan de teelt gmo-vrij plaatsvinden;

– het bevorderen van de teelt van eiwitrijke gewassen in Europa. De EU kan een voorbeeld nemen aan Polen en Frankrijk die op eigen houtje steun verlenen. De EU dient een gelijk speelveld te zijn. Met andere woorden: de nationale regelingen van Polen en Frankrijk dienen te worden omgezet in een EU-steunregeling;

– variabele bijmengverplichting van Europese granen voor bio-ethanol. Ingeval van graanschaarste minder bijmengen en in perioden met een graanoverschot meer bijmengen.

‘Door het aanbod van graan beter te managen en zo goed mogelijk in balans te brengen met de vraag, zullen de prijzen veel stabieler zijn. Dat is gunstig voor zowel consument als producent, het vergroot de politieke stabiliteit en bevordert de duurzaamheid van de productie’, aldus de vakbondsvoorzitter. Volgens hem is niemand gebaat bij enorme prijspieken en dalen. Verder is het ongewenst om met (tijdelijke) exportsubsidies Europese graanoverschotten te dumpen op de wereldmarkt. ‘In plaats van dumpingpraktijken moeten we wereldwijd streven naar managed trade, gereguleerde wereldhandel, in plaats van vrijheidblijheid voor enkelen.’

NAV, 23 oktober 2009