Abrupte beëindiging van de koppeling van bedrijfstoeslagen leidt tot onaanvaardbare inkomensverliezen voor onder meer bedrijven met zetmeelaardappelen en gespecialiseerde graanbedrijven. Dat stelt de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) in een brief aan de Tweede Kamer. De vakbond stelt daarom voor de koppeling en het historische model in vijf jaar af te bouwen en de hectarepremie parallel daaraan stapsgewijs te introduceren.

De NAV heeft er begrip voor dat de Europese Commissie en het Nederlandse kabinet afscheid willen nemen van het historische model en inzetten op een vorm van flat rate, dat wil zeggen een gelijk bedrag per hectare. ‘Daarbij mag echter niet worden vergeten dat de bedrijfstoeslagen destijds zijn ingesteld als inkomenscompensatie voor drastische prijsdalingen ten gevolge van de afbraak van Europese marktordeningen.’ Uit berekeningen van zowel LEI WUR (rapport ‘Bedrijfstoeslagen na 2013’) als uit berekeningen van de NAV blijken onaanvaardbare (inkomens)gevolgen voor onder meer telers van vezelgewassen en zetmeelaardappelen en voor gespecialiseerde graanbedrijven bij overgang van het historische model met aan gewassen gekoppelde steun naar een flat rate. Zo stelt LEI WUR in het hiervoor genoemde onderzoek vast dat bedrijven met zetmeelaardappelen momenteel gemiddeld 90% van hun (modaal) inkomen behalen uit bedrijfstoeslagen en dat het inkomensverlies bij een flat rate hectarepremie van € 330, – op een weinig intensief uitkomt op € 13.400 en op een intensief bedrijf op € 27.900, -. De NAV komt in berekeningen uit op vergelijkbare bedragen. ‘Dergelijke inkomensverliezen lijken ons onaanvaardbaar’, schrijft de akkerbouwvakbond en stelt de volgende maatregelen voor:

  • een geleidelijke overgang van het historische model naar een hectarepremie (5 jaar, elk jaar 20% minder volgens het historisch model en 20% meer hectarepremie);
  • een geleidelijke afbouwen van de (her)koppeling
    voor alle teelten die in 2011 waren gekoppeld i.p.v. een abrupte beëindiging in
    2013 (afbouw in 5 jaar, elk jaar 20%).

De geleidelijke overgang komt er dan als volgt uit te zien:

2014 100% basistoeslag volgens historisch model, aantal gewassen met
koppeling		 0% basistoeslag via hectarepremie
2015 80% basistoeslag volgens historisch model, aantal gewassen met
koppeling		 20% basistoeslag via hectarepremie
2016 60% basistoeslag volgens historisch model,
aantal gewassen met koppeling		 40% basistoeslag via hectarepremie
2017 40% basistoeslag volgens historisch model, aantal gewassen met
koppeling		 60% basistoeslag via hectarepremie
2018 20% basistoeslag volgens historisch model, aantal gewassen met
koppeling		 80% basistoeslag via hectarepremie
2019 0% basistoeslag volgens historisch model, geen koppeling 100% basistoeslag via hectarepremie

Bij de geleidelijke overgang inclusief geleidelijke ontkoppeling, hebben telers vijf jaar de gelegenheid om te wennen aan en in te spelen op de nieuwe situatie en het voorkomt ook abrupte marktverstoringen bij producten die geen gekoppelde steun kennen. Hierbij verwijst de NAV naar de ontkoppeling enkele jaren geleden in België die in Wallonië heeft geleid tot forse productie-uitbreiding van consumptieaardappelen waardoor ernstige verstoring van de consumptieaardappelmarkt is opgetreden. ‘We stellen nadrukkelijk een samenhang voor tussen het stapsgewijs afbouwen van de (her)koppeling en het stapsgewijs overgaan naar een hectaretoeslag om een ongelijk speelveld te voorkomen. Het hiervoor vermelde voorstel past in de GLB-voorstellen van de Europese Commissie
waarin wordt gesproken over overgang in 2019’, aldus de NAV.
De geleidelijke afbouw van de koppelingen en de geleidelijke overgang naar de hectarepremie kan perspectief bieden voor zowel de ‘zetmeelbedrijven’ als voor de gespecialiseerde graanbedrijven en telers van vezelgewassen.

NAV, 29 november 2011