De bodem staat al een tijdje prominent in de belangstelling van akkerbouwers. De belangrijkste productiefactor op het akkerbouwbedrijf verdient die aandacht ook en er valt nog steeds veel te verbeteren. Ook de veehouderij krijgt door het gebruik van de kringloopwijzer en het belang van een hoge drogestofproductie voor mais en gras de bodem in het vizier.

Risico’s verdichting
Tot nu toe is de focus vooral gericht op voldoende mineraalvoorziening bij een steeds krapper wordend mestbeleid. Daarnaast nemen de zorgen voor voldoende aanvoer van organische stof ook toe. Wat onderbelicht blijft is de invloed van het steeds groter en zwaarder wordende machinepark op de risico’s van bodemverdichting.
De laatste jaren neemt de oogst- en transportcapaciteit fors toe om de schaalvergroting en de oogstrisico’s voor te blijven. Wiellasten van meer dan 8  ton zijn geen uitzonderingen meer, terwijl hier en daar in de praktijk een wiellast van meer dan 4,5 ton onder vochtige omstandigheden maximaal zou moeten zijn met de juiste banden en bandenspanning. De agrarische sector probeert dit op te lossen door bredere en soepelere banden te monteren met een lagere spanning. Hier zijn echter grenzen aan. Vaak wordt er dan weer meer tonnage meegesleept en moet er ook nog over de weg gereden worden. Een ander alternatief zijn rupsen. Maar ook hier zijn alle deskundigen het niet eens over de meerwaarde voor vermindering van bodemverdichting.
De meest zichtbare verdichtingen zijn vaak te vinden op de wendakkers. Zichtbare verdichtingen leiden al snel tot verliezen van meer dan 20%. Maar een egaal verdichte bodem laat de verschillen niet zien. Meestal uit zich dit in het toenemen van trekkracht bij een diepe bewerking of het steeds slechter verwerken van overvloedige neerslag naar de drainage. Op dit moment ontbreekt het vaak nog aan simpele apparatuur om de verdichtingen op perceelsniveau goed in kaart te brengen. Daarnaast is er ook niet een eensluidende oplossing om de verdichtingen op te heffen. Loswoelen  onder droge omstandigheden in combinatie met een diepwortelend gewas is de meest gehoorde. Maar hoe lang blijft zo’n opheffing van een verdichting in stand, als er met te zwaar materiaal gewerkt blijft worden.

Handige tool
Op dit moment is er een tool beschikbaar om het risico van bodemverdichting in kaart te brengen, te vinden op de website www.terranimo.dk. Deze tool is ontwikkeld door drie Europese universiteiten en er is ook een Nederlandstalige versie. Met deze tool kun je de machines, grondsoort en omstandigheden van de bodemvochtigheid invoeren en krijg je inzicht wanneer en op welke diepte je risico’s loopt op bodemverdichting. Voor de meesten, die ermee gewerkt hebben, is het een eyeopener. Je wordt je dan pas goed bewust van de risico’s op bodemverdichting.

Bodemvruchtbaarheid verdient de komende jaren nog voldoende aandacht. De invloed van machines mag niet onderschat worden. Het is de vraag of wij met de huidige ontwikkeling niet te ver doorgeschoten zijn met het op de proef stellen van het draagvermogen van onze dierbare grond.

NAV, 2 mei 2015