Het bewustzijn dat de vrijhandelsverdragen voor de landbouw en voor ons voedsel vergaande consequenties hebben neemt sterk toe. De NAV vindt dit een goede ontwikkeling en zal het debat hierover verder blijven aanwakkeren.

Sinds het artikel in het voorgaande nummer van Genoeg is Beter is er rond de vrijhandelsverdragen weer veel gebeurd. De brede coalitie van landbouw en TTIP (alle agrarische Vakbonden, LTO Varkenshouderij, de Vereniging voor Biologisch-Dynamische Landbouw en Voeding, Platform ABC, Milieudefensie en FNV Agrarisch Groen) heeft voorafgaand aan een Algemeen Overleg (AO) van de Tweede Kamercommissie Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking op 26 april een Manifest gepresenteerd aan een groot aantal woordvoerders in deze Commissie. In dit Manifest worden de bezwaren van de coalitie tegen TTIP en CETA samengevat met een uitvoerige toelichting en onderbouwing in een bijgaand Achtergronddocument (zie www.nav.nl bij het thema Vrijhandelsverdragen). In het AO haalden alle fracties het Manifest aan en hebben Minister Ploumen ook aangespoord met de anti-TTIP-coalitie in gesprek te gaan. Dat heeft in eerste instantie geresulteerd in een gesprek van de coalitie met de Directeur-Generaal Economische Buitenlandse Betrekkingen waar ook de NAV bij was. De Kamerleden waren verrast dat zo’n brede coalitie van agrarische en maatschappelijke organisaties tot een eensluidend advies komen: stop de onderhandelingen over TTIP, ga CETA niet goedkeuren en als dat niet lukt, haal op zijn minst landbouw en voedsel uit de vrijhandelsverdragen. Een motie van Kamerlid Dijkgraaf (SGP) om landbouw buiten de vrijhandelsverdragen te houden haalde het niet, omdat de VVD en de PvdA dit niet steunden. Moties, die het wel haalden hadden betrekking op de voorlopige toepassing van CETA en dat aan importproducten dezelfde eisen/normen gesteld kunnen worden als de standaarden zoals die in de EU gelden. Wat CETA betreft: het kabinet moet alvorens eventueel met de voorlopige inwerkingtreding akkoord te gaan de mening van de Kamer hierover vragen. De motie over de standaarden kent het probleem dat het Ministerie/de Minister dit beperkt uitlegt: alleen betrekking op voedselveiligheid. De indieners van de motie en ook onze coalitie, vinden dat de standaarden betrekking hebben op voedselveiligheid, dierenwelzijn, milieu, arbeidsrechten enzovoort. Dit zijn immers de regels waar de boeren in de EU mee te maken hebben en die onze kostprijs/concurrentiepositie beïnvloeden.

Door Greenpeace gelekte documenten

Verder zijn in mei via Greenpeace veel van de TTIP-documenten van de twaalfde onderhandelingsronde bekend geworden, de zogenaamde TTIP-leaks. Onlangs heeft de dertiende onderhandelingsronde plaats gevonden. Op de website van de NAV staat het persbericht dat de NAV over TTIP-leaks heeft uitgebracht. Kort samengevat: de visie die de NAV had over de mogelijke gevolgen van TTIP voor de landbouw worden bevestigd. De belangen van de landbouw dreigen te worden uitgeruild tegen de belangen van andere sectoren, in dit geval de auto-industrie. De fytosanitaire barrières die er nu zijn voor bijvoorbeeld de export van pootgoed naar de VS, worden door TTIP niet weggenomen. In een eveneens uitgelekte brief van de Amerikaanse Senaat aan de TTIP-onderhandelaars van de VS wordt gewezen op het handelsoverschot voor landbouwproducten dat de EU op dit moment heeft ten opzichte van de VS. De Senaat drukt de onderhandelaars op het hart dat dat door TTIP moet worden omgebogen in een handelsoverschot voor de VS.

Gevolgen voor boeren

Verder is in deze periode nog een rapport uitgekomen van de Council of Canadians, een koepelorganisatie van ngo’s in Canada. In dit rapport worden o.a. de gevolgen van NAFTA (vrijhandelsverdrag van Canada, de VS en Mexico) geëvalueerd. Het blijkt dat de export van landbouwproducten van Canada zijn toegenomen, maar dat de prijs van die producten lager is geworden. De Canadese boerenbedrijven zijn groter en intensiever geworden en de bedrijfsinkomens zijn gedaald! De daling van de prijzen was dus relatief groter dan de toename van de export. De gevolgen voor de agribusiness waren positief (verdienmodel: omzet x zelf bepaalde marge) en de gevolgen voor de boeren negatief (verdienmodel: omzet x marktprijs). Dezelfde gevolgen voor de boeren zijn te voorzien van de vrijhandelsverdragen van de EU met Canada en de VS.

Alle ontwikkelingen van de afgelopen weken versterken de NAV in haar mening dat op zijn minst landbouw buiten de vrijhandelsverdragen