Er zijn strengere wettelijke eisen op komst bij de toelating van gewasbeschermingsmiddelen, met name wat betreft de veiligheid voor bijen (zie juni-nummer van ‘Genoeg is Beter’) en wat betreft hormoonverstorende effecten. Daarnaast hebben onder druk van de milieuorganisaties ook de grote supermarktketens Albert Heijn en Jumbo hun eisen opgehoogd en worden door hen een groot aantal toegelaten middelen ‘verboden’. En tegelijkertijd speelt de discussie over glyfosaat nog steeds.

Hormoonverstorende werking

De Europese Commissie (EC) heeft aangekondigd dat bij de beoordeling van gewasbeschermingsmiddelen in de nabije toekomst ook een mogelijk hormoonverstorend effect bij mensen zal worden meegenomen. De EC heeft gekozen voor de zogenaamde ‘hazard-based’ benadering: een stof is gevaarlijk ja of nee. Veel partijen waaronder de EFSA (Europese Food Safety Association, een agentschap van de EU dat onafhankelijke wetenschappelijke adviezen geeft over voedselveiligheid) hebben gepleit voor de ‘risk-based’ benadering: een stof vormt een reëel risico als er een hormoonverstorend effect optreedt bij het toegestane gebruik. De EC laat wel de mogelijkheid van ontheffingen open, waarbij een stof wel als hormoonverstorend wordt aangemerkt, maar een ontheffing krijgt als in de praktijk nooit de niveaus voorkomen waarbij hormoonverstoring optreedt. Dit lijkt op hetzelfde neer te komen als de risk-based benadering, maar dat is niet zo, omdat een middel namelijk een label meekrijgt waarmee een zekere stigmatisering ontstaat. Ook al is er geen risico dat de concentraties waarbij hormoonverstoring kan optreden ooit worden bereikt, toch verwachten wij dat dergelijke middelen voortdurend onder vuur zullen liggen van milieuorganisaties. Hoewel de NAV voorstander is van het uitsluiten van zo veel mogelijk risico’s met gewasbeschermingsmiddelen, hebben wij toch met een zienswijze gepleit voor beoordeling via een risk-based systeem, omdat dit evenveel bescherming biedt aan consumenten terwijl het beschikbare middelenpakket dan breder blijft. De NAV vindt het ook niet juist dat de EU als enige kiest voor de hazard-based benadering, waardoor er met andere landen buiten de EU een ongelijk speelveld ontstaat, nog versterkt door mogelijke vrijhandelsverdragen. Overigens zullen de nieuwe regels zeker ook een aantal groene middelen raken.

Bovenwettelijke eisen supermarkten

Tegelijkertijd met toenemende eisen bij de wettelijke toelating van gewasbeschermingsmiddelen hebben Albert Heijn en Jumbo aangekondigd dat ze bepaalde middelen gaan weren op de producten van Nederlandse telers. Jumbo spreekt nog over een hogere vergoeding voor boeren, Albert Heijn legt een verbod op voor 24 middelen, uitsluitend voor Nederlandse producten. Hiermee creëren ze een ongelijk speelveld met de buitenlandse producenten en gaan ze bovendien in feite op de stoel zitten van de onafhankelijke toelatingsinstantie Ctgb. De NAV vindt dat je de beoordeling van de veiligheid van middelen beter kunt overlaten aan het Ctgb wat hiervoor bevoegd is en de juiste kennis heeft dan aan een supermarktketen! En ondertussen doet zich het merkwaardige fenomeen voor dat staatssecretaris Van Dam verkondigt het kopergebruik in biologische aardappelteelt ontoelaatbaar te vinden terwijl Albert Heijn dezelfde dag zegt daar geen moeite mee te hebben. De NAV heeft geen moeite met het stellen van hogere eisen aan het Milieukeur segment, mits dit op vrijwillige basis gebeurt en er een kostendekkende prijs voor wordt betaald. Maar dat Albert Heijn zich nu het recht toe-eigent om middelen te verbieden of juist toe te laten gaat echt te ver. Het hele persbericht over dit onderwerp kunt u lezen op www.nav.nl/gewasbescherming.

Glyfosaat

Een middel waar veel over te doen is is glyfosaat. Eerst waren er verdenkingen door het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) dat het mogelijk kankerverwekkend zou kunnen zijn, nu is er van EFSA een rapport dat dat niet zo blijkt te zijn maar dat wordt niet overal geloofd. De EC heeft nu besloten verdere onderzoeken af te wachten. De toelating is voorlopig met 18  maanden verlengd. Wel heeft het Ctgb op 22 augustus 2016 besloten de toelating van middelen waarin glyfosaat is gemengd met tallowamine per direct in te trekken. Wat dat betekent voor de bestaande voorraden is nog niet duidelijk.