De NAV houdt zich al tientallen jaren bezig met vrijhandelsverdragen. Zolang handel in voedsel volledig vrij is, zullen boeren nooit structureel kostendekkende prijzen krijgen. Enerzijds leidt een volledig ongecontroleerde productie vaak tot overproductie en dus lage prijzen. En anderzijds worden deze vrijhandelsverdragen afgesloten onder de regels die ooit binnen de WTO zijn afgesproken. Die regels houden o.a. in dat aan importproducten alleen eisen gesteld kunnen worden t.a.v. voedselveiligheid, maar niet op het vlak van productiewijze (milieu, klimaat, dierenwelzijn, arbeidsnormen). En omdat de productiestandaarden in Nederland en de EU aantoonbaar hoger zijn dan elders in de wereld, plaatsen deze verdragen de landbouw in de EU in een zeer ongelijke concurrentiestrijd. Geen eisen kunnen stellen aan de productiewijze van importproducten remt ook sterk de kansen voor verdere verduurzaming van de voedselproductie. Dit werd ook gesignaleerd door de commissie Verdienvermogen Kringlooplandbouw en zelfs Eurocommissaris Frans Timmermans stelt vast dat deze handelsverdragen toch wel een obstakel zijn voor de Farm-to-Fork strategie. De Landbouw- en Visserijraad doet onderzoek naar de impact van vrijhandelsverdragen. Maar wie nu denkt dat de Europese Commissie en de Nederlandse overheid de vrijhandelsverdragen daadwerkelijk ter discussie durven stellen heeft het mis. In de ‘aanzet tot een opzet voor een regeerakkoord’ staat letterlijk: ‘We zetten CETA (het verdrag met Canada) door’. In de Eerste Kamer moet nog steeds over CETA worden gestemd en de uitkomst hiervan is nog onzeker. Er moet nog in de parlementen van tien lidstaten over de ratificatie van CETA worden gestemd. CETA is echter al vanaf 2017 ‘voorlopig van toepassing’, wat betekent dat het vrijhandelsdeel van het verdrag al jarenlang in de praktijk wordt toegepast.

Verder gaat de EU onverdroten verder met vrijhandelsverdragen. De onderhandelingen tussen de EU en de Mercosur landen (Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay) zijn al bijna twee jaar afgerond. De zgn. ‘legal scrubbing’ (de technische en juridische toetsing van de teksten) is nog steeds bezig. Dit betekent dat er nog geen officiële teksten en vertalingen zijn.

Er is dus toenemende kritiek op de verdragen, maar dit leidt nog niet tot daadwerkelijke veranderingen in het beleid. Daarom blijft de NAV in de Handel Anders! Coalitie en de Landbouwcoalitie voor Eerlijke en Duurzame Handel vechten voor een ander beleid, omdat dit de basis is om tot kostendekkende prijzen voor boeren te komen.