De Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) adviseert consumptieaardappeltelers geen contracten af te sluiten beneden de kostprijs. Tevens roept de vakbond de telers op kritisch te zijn op de zogenaamde meeleveraardappelen.

Telers hebben recht op een faire aardappelprijs die de kosten dekt. Volgens NAV-bestuurslid Keimpe van der Heide is de kostprijsberekening voor het eigen bedrijf de eerste stap die telers moeten zetten. ‘Zonder je eigen kostprijsberekening scherp te hebben is de teler niet in staat goed de verkoopbesprekingen met de afnemer aan te gaan. Als teler zul je eerst je huiswerk moeten doen om een goede prijs en goede voorwaarden af te kunnen spreken met de afnemer’, verduidelijkt Van der Heide. ‘Doe je dat niet dan ben je een goedkope en gemakkelijke prooi voor de afnemer. Goed ondernemerschap is weten wat je product werkelijk kost, handig onderhandelen, ‘ja’ zeggen als een deal je past en ‘nee’ zeggen als de afnemer niet bereid is een faire prijs te betalen.’ De NAV meent dat telers ‘nee’ moeten durven zeggen als de afnemer de integrale kostprijs plus ondernemersmarge (bijv. 15%) niet wenst te betalen. Kostprijs plus marge zijn voor elk bedrijf anders. Voor een gemiddelde bedrijfssituatie van Frank Pieper komt de kostprijs plus marge voor af-land voor zandaardappelen uit op 10,5 eurocent en voor kleiaardappelen op 11,6 eurocent per kilo. Voor levering april-mei is Frank Piepers kostprijs plus ondernemersmarge 14,4 eurocent. Alles excl. BTW.
Van der Heide meent dat ook de verwerkende industrie  op langere termijn baat heeft bij faire opbrengstprijzen voor telers. ‘ wat ons betreft  gaan economisch en maatschappelijk duurzaam hand in hand. Als we geen faire prijs ontvangen, komt maatschappelijk duurzaam aardappels telen meer en meer in de knel. Dat willen telers niet en dat zouden afnemers ook niet moeten willen.’

Speciale aandacht vestigt de NAV op de zogenaamde meeleveraardappelen. Vaak worden contracten afgesloten voor de levering van 25 ton per hectare. Zo’n contract biedt de teler een basiszekerheid voor afname van 25 ton voor een overeengekomen prijs. De afnemer verzekert zich van levering. De NAV adviseert telers in contracten geen leveringsverplichtingen aan te gaan voor de meer-aardappelen die van de betreffende hectares komen zonder goede prijsafspraken. Alleen de afspraak dat deze meer-aardappelen worden meegeleverd geeft de teler weliswaar de zekerheid dat hij de aardappelen kwijt kan maar leidt er in de praktijk vaak toe dat ze door de teler worden meegegeven en onvoldoende opbrengen. ‘Daar komt bij dat deze meeleveraardappelen zonder goede prijsafspraken de aardappelmarkt bederven. De afnemer is verzekerd van levering en het zijn dus geen vrije aardappelen waarvoor de afnemer de vrije markt op moet. Het feit dat in de praktijk nu vrijwel altijd wordt meegeleverd, leidt er toe dat afnemers voor meer dan 75% van de aardappelen niet meer de markt op hoeven. De meeleveraardappelen belemmeren een goede marktwerking’, aldus Van der Heide.

NAV, 8 januari 2010