Met de huidige fosfaatgebruiksnormen is evenwichtsbemesting in de akkerbouw niet meer mogelijk. Dit is de conclusie als je vier verschillende representatieve bouwplannen op de Noordelijke klei, Centraal/Zuidwestelijke klei, Veenkoloniën en het Oldambt doorrekent op de onttrekking van fosfaat in relatie met de opbrengst van de gewassen.

Voor zowel akkerbouwbedrijven met lagere (behalve Veenkoloniën) als hogere hectareopbrengsten blijkt dat bij de huidige gebruiksnorm van 65 kg fosfaat per ha bij een neutrale fosfaattoestand in de bodem de onttrekking hoger is dan de gebruiksnorm. De tabel geeft voor alle regio’s een voorbeeldberekening voor een bedrijf van 100 ha. In 2015 zal deze gebruiksnorm nog verder dalen naar 60 kg fosfaat, hetgeen de evenwichtsbemesting nog verder uitholt.

Gevolgen en oplossingen
De consequenties zullen zijn dat veel akkerbouwgronden op den duur in de categorie fosfaattoestand ‘laag’ komen. Maar ook dan zal de bijbehorende gebruiksnorm van 75 kg fosfaat in 2015 nog steeds voor veel akkerbouwbedrijven ontoereikend zijn om aan evenwichtsbemesting van fosfaat te voldoen, terwijl dit juist één van de doelstellingen is van het vijfde actieprogramma nitraatrichtlijn. Pas bij fosfaattoestand ‘arm’ (lager dan een pw van 25) mag men met 120 kg fosfaat per ha repareren. Dit is echter voor veel gewassen veel te laag om een optimale opname van fosfaat te krijgen voor met name zwak wortelende gewassen. De meeste beschikbare fosfaat hangt af van de fosfaattoestand van de bodem en kan maar beperkt bijgestuurd worden met fosfaatkunstmest. Een goede fosfaattoestand van de bodem is daarom essentieel voor een goede productiviteit van  fosfaatbehoeftige gewassen.

De NAV wil met beleidsmakers om de tafel om meer ruimte te creëren voor evenwichtige fosfaatgebruiksnormen voor de akkerbouw. Dus niet alleen afhankelijk van de fosfaattoestand van de bodem, maar met een aanvullende mogelijkheid bij hogere onttrekkingscijfers op basis van opbrengst. Dit is al mogelijk voor diverse gewassen bij de stikstofgebruiksnormen voor klei, dus waarom niet voor fosfaat?

Tabel. Voorbeeldberekening voor fosfaatonttrekking op een bedrijf van 100 ha in de verschillende regio’s.
(bron: Kiezen uit gehalten III, database PPO)

tabel

NAV, 1 november 2014