Graanprijs omhoog, prijs graszaad omhoog, prijs industriegroenten omhoog. De spilfunctie van graan blijkt overduidelijk. Ook voor de prijs van zetmeelaardappelen. Die prijs moet flink omhoog. 2,3 cent per kilo (45%) lijkt heel realistisch.

De prijs van aardappelzetmeel op de Europese en wereldmarkt is iets hoger dan van graanzetmeel. Redenen: Aardappelzetmeel is kleur-, smaak- en geurloos en het heeft een lager vet- en eiwitgehalte. Het aandeel zetmeel uit aardappelen is in de EU momenteel ongeveer 20% van de totale zetmeelproductie. Tarwe- en maïszetmeel domineren de zetmeelmarkt en zijn prijsbepalend. Avebe heeft het tij mee nu de tarweprijs is gestegen van € 102 per ton in 2005 via € 125 in 2006 naar € 200 in 2007. Als de prijs van aardappelzetmeel de tarwezetmeelprijs inderdaad volgt, zou deze sinds 2005 dus moeten zijn verdubbeld. Echter de markt van aardappelzetmeel is weinig transparant en het is niet na te gaan of de prijs van aardappelzetmeel inderdaad is verdubbeld. Avebe heeft aangegeven dat aardappelzetmeel nu duurder is. Volstaan is met de mededeling dat de graanprijs ‘de aardappelzetmeelprijs omhoog duwt’. Het bedrijf heeft nog niet bevestigd dat ze nu voor aardappelzetmeel aan haar afnemers de prijs sinds 2005 heeft verdubbeld. Telers mogen in ieder geval aannemen dat Avebe nu een flink hogere zetmeelprijs ontvangt van zijn afnemers. Daarom is er alle reden voor de telers om een gelijkwaardige verhoging van de aardappelprijs te verwachten.

Concurrentie in bouwplan

De teelt van zetmeelaardappelen en granen concurreren met elkaar. Graan heeft in de Veenkoloniën en het noordelijke zandgebied een duidelijke spilfunctie. Het saldo van graan (tarwe, gerst) is bepalend voor het bouwplan. Is het saldo van een andere teelt hoger, dan krijgt dat gewas een plek in het bouwplan. Het omgekeerde geldt ook: zodra het saldo van een gewas (bijv. zetmeelaardappelen) lager is dan dat van graan, dan vervangt de teler dit gewas door graan. Avebe en LEI gaan ervan uit dat het saldo van zetmeelaardappelen € 500, – hoger moet zijn dan dat van graan. Dit hogere saldo is nodig vanwege de grotere arbeidsinzet bij aardappelen en het grotere teeltrisico. Veel telers geven aan dat het saldoverschil waar LEI en Avebe vanuit gaan, te gering is en dat het saldo van zetmeelaardappelen tussen de € 500 en € 700 per hectare hoger moet zijn.
 
Saldo graan en aardappelen
Uit saldoberekeningen van diverse telers in het zetmeelgebied blijkt dat de teelt van zetmeelaardappelen onder enorme druk komt door de stijging van de graanprijs. Het betekent dat, wil Avebe zetmeelaardappelen blijven ontvangen, de coöperatie de uitbetalingsprijs voor de zetmeelaardappelen af zal moeten stemmen op de gestegen graanprijs. Voor oogst 2007 zal Avebe de uitbetalingsprijs flink moeten verhogen. Een prijsverhoging van 2,3 cent per kilo (€ 23, – per ton, dit is 45%) lijkt heel realistisch, zo blijkt uit saldoberekeningen van wintertarwe en zetmeelaardappelen. Ook het LEI heeft eerder ten tijde van de graanprijs van ongeveer € 15, – aangegeven dat Avebe de aardappelprijs met € 20, – per ton zou moeten verhogen.
 
De NAV zal alles in het werk stellen om een flinke prijsverhoging voor zetmeelaardappelen te realiseren. En om duidelijkheid te krijgen over de prijzen op de(aardappel)zetmeelmarkt. De ruimte die er is door de veel hogere zetmeelprijs moet bij de telers terecht komen. 

NAV, 6 september 2007