Het Amerikaanse model
Telersorganisatie United Potato Growers of America (UPGA) zorgt voor goede marktinformatie op basis waarvan telers de juiste beslissingen kunnen nemen voor het op de markt brengen van de aardappelen. Het resultaat: hogere marktprijzen.
De verlieslatende marktprijzen uit het verleden werden veroorzaakt door een structureel overschot. In Salt Lake City maakten NAV-ers kennis met de nieuwe winstgevende strategie van Amerikaanse telers.
Kernactiviteit van UPGA is informatievoorziening naar de leden. UPGA verzamelt informatie over de aardappelmarkt en verstrekt deze aan de telers. Op basis van actuele gegevens van telers, de overheid en een marktonderzoeksbureau en de trends uit het verleden wordt de vraag voor het nieuwe seizoen vastgesteld. Dit gebeurt voor de gehele VS maar ook per staat. UPGA verstrekt niet alleen cijfers, maar vooral grafieken. Deze laten de cijfers spreken en zijn gemakkelijk te interpreteren. In deze grafieken komt vaak de Blue Line voor. Dit is de lijn waarbij vraag en aanbod aan elkaar gelijk zijn. Biedt men meer aardappelen aan dan deze Blue Line dan beïnvloedt men de markt en de prijs negatief. De slagzin ‘Let the numbers talk’ heeft telers overtuigd van het belang van de kostprijs, goede marktinformatie en het aanbod afstemmen op de vraag.
Oude oogst op tijd op
De UPGA analyseert het aanbod van de aardappelen over het gehele seizoen. Hierbij houdt men ook rekening met de overgang tussen de staten. Dus: wanneer komt welke staat op de markt en wat zijn de consequenties? Men maakt een analyse van de vraag per week en probeert het aanbod daarop zo goed mogelijk af te stemmen. Op deze wijze realiseert men dat het aanbod in de pas loopt met de vraag en worden grote prijsfluctuaties voorkomen. Hierdoor worden ook te hoge prijzen voor consumptieaardappelen vermeden. Afnemers komen dus niet in de verleiding alternatieven te gaan zoeken. Beperkte prijsfluctuaties zijn niet alleen voor telers maar ook voor de afnemers een voordeel weten de Amerikanen inmiddels!
Politiestaat
In het eerste jaar van UPGA dacht men dat het aanbodmanagement gehandhaafd moest worden met strenge controles en boetes. Dit is gegroeid naar een systeem grotendeels op vrijwillige basis. Voortschrijdend inzicht heeft geleerd dat telers de juiste keuzes maken als zij goede informatie krijgen en goed advies. De telers kiezen voor zo veel mogelijk rendement uit de teelt. Ook als dat betekent: minder areaal of gereguleerd op de markt brengen. ‘Informatie verandert gedrag’ is de conclusie van een Harvard-studie die ten grondslag ligt aan het systeem van UPGA.
Productiekrimp
Te veel aardappelen waren in 2004 en de jaren ervoor de oorzaak van beroerde aardappelprijzen in de VS. Ook de dalende consumptie van tafelaardappelen, gemiddeld 4,5% per jaar, was aanleiding voor maatregelen. Amerikaanse telers voerden op advies van UPGA de daad bij het woord en krompen de aardappelteelt in op basis van ervaringen uit het verleden. Het areaal in 2004 was de referentie in de VS. De aanbevelingen en de gerealiseerde krimp in oppervlakte staan in het overzicht hierna:
2006: Advies min 10%, gerealiseerd min 7%;
2007: Advies min 15%, gerealiseerd min 13%;
2008: Advies min 5% t.o.v. 2007
Prijs is bewijs
Dat ‘krimp’ werkt, blijkt uit de prijzen van tafelaardappelen in de staat Idaho.
2004 bij gemiddeld aanbod per week van 1.911 eenheden: prijs tussen 9 en 14 dollar;
2006 bij gemiddeld aanbod per week: van 1.816 eenheden: tussen 15 en 19 per dollar;
2007 bij gemiddeld aanbod per week van 1.732 eenheden: prijs tussen 15 en 20 dollar. Aanbod veel gelijkmatiger dan in voorgaande jaren.
Het succes
Marktinformatie en aanbodmanagement zijn de sleutelwoorden voor betere prijzen voor Amerikaanse telers. UPGA beschikt over een indrukkende hoeveelheid gegevens die door telers bij elkaar zijn gebracht. Telers beschikken samen over kwalitatief hoogwaardige aanbodgegevens en minstens even belangrijk uitstekende vraaggegevens. Met de slagzin ‘The Guy with the best Data wins!’ onderstreept UPGA het belang van de cijfers.
Noordhoek, 10 maart 2008