De inkoopvoorwaarden van aardappelhandel en –industrie zijn vaak eenzijdig in het belang van de afnemers. De belangen van telers komen er bekaaid af. Reden voor de NAV om samen met de Verenigde Telers Akkerbouw (VTA) te werken aan telersverkoopvoorwaarden. In deze Telersverkoopvoorwaarden worden de belangen van telers beter gewaarborgd. In dit artikel enkele zaken die anders geregeld moeten worden.

De NAV stelt vast dat in een aantal VAVI-voorwaarden (afspraken tussen industrie en LTO) en algemene contractvoorwaarden van afnemers de positie van de teler onvoldoende is gewaarborgd. Eigenlijk is het merkwaardig dat we spreken over VAVI-inkoopvoorwaarden en niet over Telers-verkoopvoorwaarden, vindt de NAV. Het geeft aan dat de regie over de voorwaarden (en de prijs) momenteel ligt bij de koper en niet bij de verkoper. Het geeft ook aan dat de koper de prijszetter is in plaats van de verkopende partij. En dat de verkoper de prijsnemer is. Deze verhouding is kenmerkend voor de landbouw en komt in andere sectoren van de economie nauwelijks voor.

What’s in a name?
Overigens is ook de huidige term ‘VAVI-voorwaarden’ erg tekenend. Het gaat over voorwaarden overeengekomen tussen enerzijds de aardappelindustrie verenigd in Vereniging voor de Aardappel Verwerkende Industrie, en anderzijds de LTO. Ook uit de naam blijkt dus dat het in feite industrievoorwaarden zijn. What’s in a name….

Monstername bij teler
De koper bemonstert nu vrijwel altijd op het afleveringsadres (is adres van de fabriek). Monstername op de locatie van de teler verdient uit telersbelang de voorkeur. Sortering, uitwendige kwaliteit en tarra zijn redelijk gemakkelijk bij de teler vast te stellen. De inwendige kwaliteit (bakkleur, owg, stootblauw) van het monster moet in een lab worden vastgesteld. Monstername op het bedrijf van de teler is gewenst zodat de teler vóór het transport duidelijkheid heeft over de acceptatie van de aardappelen. Monstername bij de teler voor de beoordeling van de acceptatie, zal in de Telersverkoopvoorwaarden worden opgenomen. In Engeland is dit al het geval.
De koper regelt het vervoer naar de fabriek. Echter tijdens het vervoer is de teler momenteel nog verantwoordelijk voor het product. Als de koper het vervoer regelt, dient deze ook verantwoordelijk te zijn voor het product. In de Telersverkoopvoorwaarden zal de fysieke en de juridische levering samenvallen.

Gecertificeerd tarreren
Volstrekte duidelijkheid moet er bestaan over de tarraomschrijving. Onder tarra wordt verstaan meegeleverde grond, stenen en andere vreemde bestanddelen, en de aardappelknollen met ziekten en gebreken die door de koper niet verwerkt kunnen worden. Alle door de teler geleverde aardappelen die door de koper verwerkt kunnen worden, moeten worden gerekend tot het netto geleverde product. Momenteel worden sommige tarrabestanddelen wel door de industrie verwerkt maar niet aan de teler uitbetaald. De vaststelling van de tarra en de kwaliteit moet in alle gevallen plaatsvinden door een onafhankelijk, erkend en gecertificeerd bedrijf.

Faire prijs
De NAV is van mening dat in de Telersverkoopvoorwaarden iets gezegd moet worden over de prijs. De contractvoorwaarden dienen maatschappelijk en economisch duurzame bedrijfsvoering mogelijk te maken. Dat wil zeggen dat contractprijzen gebaseerd dienen te zijn op de (gemiddelde) integrale kostprijs (totale kosten inclusief alle arbeid en vergoeding voor eigen vermogen en een marge) voor maatschappelijk duurzame teelt. Een eerlijke prijs dus.

De hiervoor genoemde punten verwerken NAV en VTA in de Telersverkoopvoorwaarden. In de loop van deze herfst worden de nieuwe voorwaarden gepubliceerd en toegelicht op bijeenkomsten. Voor het slagen van de telersvoorwaarden is natuurlijk brede steun nodig van telers.

NAV, 24 oktober 2007